| |
|
|  |
Działania profilaktyczne zmierzające do ograniczenie ekspozycji zwierzęcia na kleszcze, są więc niezwykle istotne dla zapobiegania ich infestacji i w konsekwencji transmisji przenoszonych przez nie chorób.
Preparat zawierający w swym składzie 10% imidaklopridu i 50% permetryny (K9 Advantix TM, znak towarowy Bayer AG, Leverkusen, Germany) został niedawno dopuszczony na rynek amerykański przez Agencję Ochrony Środowiska. Produkt jest wskazany w prewencji i terapii przeciwkleszczowej, przeciwpchelnej oraz przeciw komarom. Należy go stosować u psów raz w miesiącu. Efekt repelencyjny syntetycznych pyretroidów, stosowanych jako akarycydy, został ostatnio opisany na przykładzie permetryny po jej naskórnym podaniu u psów (Endris i współ. 2000, 2002).
Niniejszy artykuł prezentuje skuteczność działania nowego preparatu w badaniach in-vitro i in-vivo, podobnie jak zostało to przedstawione we wcześniejszej publikacji (Mehlhorn i wsp. 2003).
MATERIAŁY I METODYKleszcze
Wykorzystane w doświadczeniu kleszcze - przedstawiciele gatunku Ixodes ricinus (kleszcz pastwiskowy) zebrano w środowisku naturalnym (Ryc 1) i namnożono w warunkach laboratoryjnych. Nie karmione (głodne) larwy, nimfy oraz osobniki dorosłe zostały użyte do eksperymentu.
Ryc. 1. Nie karmiona samica kleszcza z gatunku Ixodes ricinus czekająca na żywiciela na szczycie rośliny.
Psy
U 4 psów zastosowano naskórnie preparat Advantix w zalecanej dawce, wynoszącej 0.1 ml/ kg m.c., co odpowiada 10 mg imidaklopridu i 50 mg permetryny na 1 kg m.c. zwierzęcia. U 4 psów stanowiących grupę kontrolną nie zastosowano żadnego leczenia. W 7, 14, 21 i 28 dniu po zastosowaniu preparatu wybierano jednego psa z grupy badanej, któremu golono obie powierzchnie boczne ciała, uzyskując okrągłe powierzchnie pozbawione sierści o średnicy około 20 cm. Sierść zebrano oddzielnie i użyto do badań in-vitro (ryc. 2).
Ryc. 2. Kleszcze umieszczone na płytce Petriego zawierającej sierść psów leczonych i nie leczonych, ułożoną w formie kręgu.
Ryc. 3. W przypadku sierści pobranej od psów, u których zastosowano preparat Advantix kleszcze wycofują się gwałtownie w momencie zbliżania się do sierści i starają się zbliżyć ponownie (strzałki).
WYNIKIBadania in-vitro
Efekt repelencyjny
Sierść, zebrana od psów z grupy leczonej w 7, 14, 21 i 28 dniu po podaniu preparatu oraz od psów z grupy kontrolnej, była układana w postaci okrągłej bariery na papierze filtrowym na indywidualnych płytkach Petriego (ryc. 2). Na środku powierzchni otoczonej przez barierę z sierści układano 50 larw, 8-10 nimf lub osobników dorosłych kleszczy z gatunku Ixodes ricinus, następnie obserwowano ich zachowanie przez przynajmniej 1 godzinę. We wszystkich przypadkach odnotowano, iż kleszcze natychmiast po umieszczeniu na płytkach zaczynały poruszać się w kierunku bariery z sierści. Jednakże w odległości ok. 1-10 mm od owej bariery kleszcze zatrzymywały się, wyciągały przednie odnóża, na których zlokalizowane są gruczoły Hallera (złożone z chemoreceptorów), poruszały nimi, a następnie zawracały (ryc. 3). Następnie, przez 1-2 minuty, próbowały zbliżyć się do bariery w innym miejscu. Po pewnym, czasie 2-3 kleszcze zdołały wniknąć do sierści, podczas gdy reszta pasożytów pozostawała w pozbawionym sierści centralnym miejscu płytki Petriego. Owa reakcja, nazwana efektem „gorących stóp” wskazuje na istnienie wyraźnego efektu repelencyjnego. Efekt ten jest niezwykle istotny dla ochrony przed infestacjami przez kleszcze, zważywszy na to, że kleszcz pozostający w pozycji, w której poszukuje żywiciela, ma jedynie parę sekund na decyzję o podjęciu (bądź nie) próby zaatakowania przechodzącego żywiciela.
Jednocześnie zaobserwowano, iż kleszcze umieszczone na płytkach z sierścią pochodzącą od psów z grupy kontrolnej natychmiast wnikały w barierę z sierści i znajdowały w niej schronienie.
Aktywność akarycydobójcza sierści leczonych preparatem psów
Próbki sierści pobrane od psów, u których zastosowano preparat Advantix odpowiednio 7, 14, 21 i 28 dni wcześniej zostały zmieszane na płytce Petriego z larwami, nimfami oraz osobnikami dorosłymi kleszczy z gatunku Ixodes ricinus. Podczas gdy larwy i nimfy padły w ciągu 48 godzin (często przed upływem 24 godzin), dorosłe kleszcze z rodzaju Ixodes przeżyły dłuższy czas, jakkolwiek były całkowicie sparaliżowane. Dorosłe osobniki kleszczy (ryc. 4.) zostały sparaliżowane w ciągu 3 do 24 godzin, wykazując jedynie powolne ruchy odnóży, bez rzeczywistych ruchów ciała i stan ich już nie powrócił do normy.
Ryc. 4. Zdjęcia z mikroskopu świetlnego kleszczy z rodzaju Ixodes, mających kontakt z sierścią zwierząt nie leczonych (a), bądź leczonych (b). W pierwszym przypadku kleszcze pełzały po powierzchni, podczas gdy w drugim zostały sparaliżowane, a następnie padły.
Badania in-vivo
Pojedyncze, dorosłe osobniki kleszczy z gatunku Ixodes ricinus zostały umieszczone za pomocą pincety na sierści psów, które otrzymały testowany preparat (grupa badana), jak i zwierząt z grupy kontrolnej. W przypadku psów z grupy leczonej, kleszcze odpadły z sierści natychmiast po tym jak je tam umieszczono. U psów nie leczonych z grupy kontrolnej, kleszcze przemieściły się do głębszych warstw sierści aby dotrzeć do skóry i przyczepić się do niej w ciągu kilku sekund.
W dniu 7, 14, 21 i 28 po podaniu preparatu, do ogolonych powierzchni bocznych klatki piersiowej psów zostały przymocowane płytki Petriego, zawierające 10 świeżo złapanych, dorosłych samic kleszczy z gatunku I. Ricinus.
Przez kolejne 15 minut obserwowano zachowanie kleszczy, a następnie płytki Petriego przykryto nieprzezroczystym materiałem. Pozwolono, aby kleszcze przyczepiły się w ciemności do ogolonej skóry na 1 godzinę. Po tym czasie usunięto płytki Petriego i określono rozmieszczenie kleszczy. Wszystkie kleszcze zostały na powrót zebrane do innej płytki Petriego, przeniesione do inkubatora, a ich zachowanie było obserwowane po 3, 24 i 48 godzinach za pomocą mikroskopu.
Analizując sytuację, w której kleszcze zostały umieszczone na ogolonej skórze zauważono, iż pasożyty, starając się uniknąć kontaktu ze skórą, usytuowały się wzdłuż wewnętrznej krawędzi plastikowej płytki Petriego. Jednakże, po 3-5 minutach niektóre kleszcze zaczęły pełzać po powierzchni ogolonej skóry. Po upływie godziny, po usunięciu materiału nieprzepuszczającego światła zaobserwowano, że w obu grupach (psów leczonych i nie leczonych) tylko kilka kleszczy (przeważnie 2-3 sztuki z 10) przyczepiło się do skóry, podczas gdy reszta wciąż pozostawała nie przyczepiona. Na wyniki badań nie wpłynął okres, jaki upłynął od podania testowanego produktu (innymi słowy, ilość przyczepionych kleszczy była podobna u wszystkich psów w 7, 14, 21 i 28 dniu po zastosowaniu produktu). Niemniej jednak wszystkie kleszcze z rodzaju Ixodes pozostały żywe i ruchliwe po upływie tego pierwszego okresu.
Po 3 godzinach wszystkie kleszcze z rodzaju Ixodes znajdujące się na płytce Petriego, pochodzące od leczonych psów leżały na grzbiecie i wykazywały jedynie nieznaczne ruchy, świadczące o postępującym paraliżu wszystkich 8 odnóży. Poczyniona obserwacja była jednakowa u psów leczonych 7, 14, 21 czy 28 dni przed badaniem. U kleszczy tych paraliż nie ustąpił i padły w ciągu 24 do 48 godzin od momentu wystawienia na pierwszy kontakt z preparatem na skórze, także w przypadku psów, u których zastosowano lek 28 dni wcześniej. Można więc wyciągnąć wniosek, iż nawet 1-godzinny kontakt z ogoloną skórą psów, u których zastosowano kombinację imidaklopridu i permetryny, jest wystarczający, aby zabić kleszcze z rodzaju Ixodes.
Badania z zastosowaniem mikroskopu elektronowego
Podczas badań, z użyciem mikroskopu elektronowego tkanek kleszczy z rodzaju Ixodes, które miały kontakt z sierścią psów zabezpieczonych preparatem Advantix, stwierdzono uszkodzenia na poziomie mięśni i komórek nerwowych. Stopień uszkodzeń wzrastał wprost proporcjonalnie do czasu ekspozycji na lek, prowadząc w konsekwencji do kompletnego morfologicznego i funkcjonalnego ich zniszczenia (ryc. 5).
Ryc. 5. Zdjęcia z elektronowego mikroskopu transmisyjnego tkanek kleszczy, które zostały wystawione na działanie preparatu Advantix, oraz tych które nie miały z nim kontaktu.
a) Grupa kontrolna. Włókna mięśniowe i mitochondria (żółte) są nie zmienione.
b) Przekrój poprzeczny przez nerw (= obwodowe ciałko czuciowe) po 4-godzinnym działaniu preparatu Advantix. Widoczny początek wakuolizacji.
c) Przekrój podłużny przez nerw kleszcza po 48-godzinnej ekspozycji na działanie preparatu Advantix. Widoczne oznaki intensywnej degeneracji.
d) Przekrój przez włókna mięśniowe po 48-godzinnej ekspozycji. Widoczny skurcz włókien i destrukcja mitochondriów.
WNIOSKIBadania in-vivo i in-vitro zaowocowały szeregiem istotnych wniosków:
1. Zastosowanie nowej kombinacji substancji czynnych - 10% imidaklopridu i 50% permetryny, podawanej zewnętrznie u psów, pozwoliło na uzyskanie znaczącego efektu repelencyjnego, utrzymującego się przez co najmniej 4 tygodnie w stosunku do gatunku kleszczy Ixodes ricinus.
2. W przypadku psów, które przebywają w środowisku gdzie licznie występują kleszcze (o zwiększonym ryzyku ich infestacji), aktywność akarycydobójcza nowego preparatu jest odpowiednio wysoka, aby zdecydowanie zmniejszyć odsetek kleszczy przyczepiających się do swoich żywicieli. Skuteczność ta jest niezależna od stadium rozwojowego kleszczy I. ricinus, znanego wektora czynników zakaźnych wywołujących boreliozę, erlichiozę i babeszjozę.
3. Przenoszenie patogenów, na przykład Borellia burgdorferi, wzrasta dramatycznie wraz z wydłużaniem się okresu pobierania pokarmu przez kleszcze w trakcie przebywania na żywicielu (Piesman i wsp. 1987). Należy oczekiwać, że opisana w tym artykule skuteczność akarycydobójcza i repelencyjna preparatu po 1 godzinie ekspozycji, jest wystarczający, aby zapobiec wystąpieniu chorób odkleszczowych.
4. Analiza struktury komórek nerwowych i włókien mięśniowych, przeprowadzona z zastosowaniem mikroskopu elektronowego u kleszczy mających kontakt z sierścią zwierząt leczonych preparatem, wykazała poważne i nieodwracalne uszkodzenia.
5. Wraz ze skutecznością i szybkim działaniem imidaklopridu przeciwko pchłom, opisywanym w literaturze (Mehlhorn i wsp. 2001), nowa kombinacja substancji czynnych w pozwala na osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony zarówno przed pchłami jak i kleszczami przez co najmniej 28 dni i ograniczenie ich roli jako wektorów chorób.
ŹródłoTłumaczenie artykułu: „The Effects of an Imidacloprid and Permethrin Combination against Developmental Stages of Ixodes ricinus Ticks.”
MEHLHORN H. i SHMAHL G.
Institute for Zoomorphology, Cell Biology and Parasitology, Heinrich – Heine University, D- 40225 Düsseldorf, Germany
MENCKE N. i BACH T.
Bayer AG, BHC – Business Group Animal Health, D- 51368 Leverkusen, Germany
Poinformuj kolege
|
Wersja do druku
|
Send this article
|
| |
Zaawansowana małopłytkowość połączona ze skrętem śledziony (opis przypadku) FORUM - REAKTYWACJAPRZEWLEKŁA CHOROBA WYNISZCZAJĄCA: NOWE SPOJRZENIENOWY SYSTEM DEZYNFEKCJISZÓSTY ZMYSŁ (DZIKICH) ZWIERZĄTINFORMACJE MEDYCZNE W INTERNECIE - POŻYTEK CZY SZKODA DLA PACJENTÓW?KATALOG FIRM WETERYNARYJNYCHWYKŁADY ONLINEPOSTERS / PLAKATY NAUKOWEVETAGENDA - KALENDARZ WYDARZEŃ WETERYNARYJNYCHPUBLIKACJE KONGRESOWE
|
